مصدر: اسمى است که از میان چهار مفهوم فعل، فقط معنا را دارد و از سه مفهوم دیگر (زمان، شخص، تعداد) بىنصیب است. ساخت مصدر چنین است: بن ماضى + ـَ ن. مثال: برخاستن.
معمولا فعل را به این چهار گونه اصلى تقسیم مىکنند: ماضى، مضارع، مستقبل، اَمر.
فعل ماضى: نشان مىدهد که آغاز انجام معناى فعل در زمان گذشته است.
مانند : زدم ، می زدم ، زده بودم
انواع فعلماضى: فعل ماضی بر 5 نوع است :
1-ماضی ساده (مطلق): فعلی است که در گذشته به طور ساده(مطلق) انجام گرفته است. خواه به زمان حال نزدیک و پیوسته و خواه دور باشد .وآن از بن ماضی وافزودن شناسه های لازم ساخته می شود:
(رفتم – رفتی – رفت – رفتیم – رفتید – رفتند)
پارسال این کتاب را خریدم .
2-ماضی استمراری :آن است که دلالت کند بر صدور فعل در زمان گذشته به طریق استمرار و تکرار و تدریج و علامت آن " می " یا " همی " است در اول ماضی مطلق :
(مینوشتم- مینوشتی- مینوشت- مینوشتیم- مینوشتید- مینوشتند)
روزها در س می خواند .
شب ها کار می کردند .
گاهی نیزبا افزودن«می»یا «همی»در اول ماضی مطلق ویا(ی)در آخر ماضی مطلق ویا(می)در اول(ی)درآخروگاهی نیز(همی)دراول(ی)در آخر ماضی مطلق ساخته می شود.مانند:
همی دیدم - می دیدمی- دیدمی- همی دیدمی
3- ماضی نقلی : فعلی است که از گذشته آغاز شده ومعمولاًتاحال ادامه دارد واز صفت مفعولی فعلی که می خواهیم بسازیم و(ام،ای،است،ایم،اید،اند) ساخته می شود. مانند:
(نوشتهام- نوشتهای- نوشته است- نوشتهایم- نوشتهاید- نوشتهاند)
سهراب ایستاده است .
یوسف نشسته است.
4- ماضی بعید یا دور :
فعلی است که در گذشته ی دور انجام یافته است واز صفت مفعولی فعل مورد نظر با ماضی مطلق« بودن» ساخته می شود.مانند :
(نوشته بودم- نوشته بودی- نوشته بود- نوشته بودیم- نوشته بودید- نوشته بودند)
مسعود ، دیروز بازار رفته بود .
5- ماضی التزامی : فعلی است که برانجام کاری در گذشته همراه با شک و تردید و خواهش و آرزو و مانند دلالت دارد.مانند:
(بروم- بروی- برود- برویم- بروید- بروند)
باید آمده باشد .
شاید شنیده باشد.
به گمانم دیده باشند.
فعل مضارع:
نشان مىدهد که آغاز تحقّق معناى فعل، در زمان حال یا آینده است.
انواع فعل مضارع:
1- مضارع ساده: (روم- روی- رود- رویم- روید- روند)
2- مضارع اِخبارى: بر انجام کاری در زمان حال به طور قطعی به کار می رود.
مضارع اخباری به کمک بن مضارع فعل مورد نظر وشناسه ها(ضمایر متصل فاعلی)ساخته می شود. : می+ رو + م= می روم
(میروم- میروی- میرود- میرویم- میروید- میروند)
3- مضارع التزامى: فعلی است که بر انجام کاری در زمان حال یا آینده همراه با شک و دودلی و تردید دلالت دارد.
طریقه ی ساخت آن:هر گاه به جای «می» درمضارع اخباری «ڊ»قرار دهیم ،فعل به صورت مضارع التزامی در می آید.مثال:
« می رود » مضارع اخباری است.
« برود » مضارع التزامی است
بروم - بروی - برود - برویم – بروید- بروند
فعل مستقبل: نشان مى دهد که آغاز تحقّق معناى فعل، در زمان آینده خواهد بود. فعل مستقبل رااز فعل مضارع خواستن وبن ماضی فعل مورد نظر می سازند.
(خواهم نوشت - خواهی نوشت - خواهد نوشت - خواهیم نوشت - خواهید نوشت- خواهند نوشت)
فعل اَمر:
فعلی است که با آن انجام دادن کاری یاپذیرفتن حالتی را طلب میکنیم. (بنویس)
برچسب : نویسنده : nimkate7 بازدید : 178